Kuyucaklı Abdullah Efendi'nin "Zübdetü'l-İ'râb fî İzhâri'l-Esrâr" Adlı Eserinin Tahkiki

Bu çalışmada Kuyucaklı Abdullah b. Muhammed b. Velî el-Aydînî’nin Zübdetü’l-i‘rab adlı eserinin tahkiki yapılmıştır. Kuyucaklı Abdullah ismiyle maruf müellif, XVII. yüzyılın ortaları ile XVIII. yüzyılın başlarında Aydın’a bağlı Kuyucak kasabasında yaşamış bir Osmanlı müderrisidir. Çalışmada incelenen eser, müellifin en meşhur ve en eski tarihli eseridir. Eser, meşhur Osmanlı âlimi İmâm Birgivî’ye ait İẓhâru’l-esrâr adlı nahiv kitabının şerh ve mu‘ribi mahiyetinde telif edilmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde İmâm Birgivî’nin hayatı ve eserleri hakkında kısaca bilgi verilip İẓhâru’l-esrâr adlı eserin muhtevası ve üzerine yapılan çalışmalar ele alınmıştır. İkinci bölümde Kuyucaklı Abdullah el-Aydînî’nin şahsi ve ilmi hayatı, eserleri, çalışmada ele aldığımız Zübdetü’l-i‘râb adlı eserin müellife aidiyeti ve muhtevası, müellifin şerhte takip ettiği metot ile tahkikte takip edilen usûl hakkında bilgi verilmiştir. Çalışmanın eserin tahkiki başlıklı üçüncü bölümünde, ise eserin ulaşılan nüshaları arasından seçilen üç nüshanın farklılıkları tespit edilerek en sahih nüshaya erişmek ve paragraflara ayırıp konu başlıklarına göre tanzim etmek hedefiyle tahkiki yapılmıştır.

In this study the critical edition of Kuyucaklı Abdullah b. Muhammed b. Velî el-Aydînî's work Zubde al-i‘râb was done. The author, who is known as Kuyucaklı Abdullah, was an Ottoman professor who lived in the town of Kuyucak in Aydın at the end of the 17th century and the beginning of the 18th century. The work that is studied in this study is the most famous and oldest-dated work of the author. The work was composed as a sharh and murib of the syntax book Iẓhâr al-asrâr, which belongs to the famous Ottoman scholar Imâm Birgivî. In the first part of the study brief information about life and works of Imâm Birgivî and the content of the work named Iẓhâr al-asrâr was given. In the second part, the information about Kuyucaklı Abdullah el-Aydınî's personal and scientific life, author's method of Zubda al-i‘râb and the method which was followed in the crtical edition. In the third part which was titled critical edition, the critical edition was done which is aiming to reach the most authentic copy and order according to the paragraphs and subject headings with the manuscript copies that were reached