Yarı kurak iklimde kireçtaşı üzerinde oluşan topraklarda bazı majör, minör ve nadir toprak elementlerinin düşey dağılımı

Bu araştırmada yarı kurak iklim şartlarında kireçtaşı üzerinde gelişen 5 toprak profilinde 42 elementin dikey dağılımları ve konsantrasyonları araştırılmıştır. Ayrıca toprakların fiziksel, kimyasal ve morfolojik özellikleri belirlenerek, alt grup seviyesinde toprak taksonomisine göre sınıflandırılmıştır. Çalışılan elementlerin çoğu anamateryalde çok az veya eseri miktarda bulunmaktadır. Çoğu element solumda düşük zenginleşme-fakirleşme göstermiştir. Bu durum profillerin düşük ayrışmaya uğradığını göstermektedir. Profillerden 1, 2, 3 ve 5 numaralı profiller orta, 4 numaralı profil ise zayıf dekalsifiye olmuştur. Na, Sr, Ca, Mg gibi mobil elementler ayrışma sürecinde yıkanma ve biyolojik döngü nedeni ile yüzeyde zenginleşirken Rb ve K gibi monovalant, Zn, Pb, Co gibi divalant, Ga, Va gibi trivalant ve Zr, U, Th, Ti ile Nb gibi tetravalant ve pentavalant katyonlar ile nadir toprak elementleri ( La, Ce, Pe, Nd, Sr, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu ), kil ve Fe oksit mineralleri ile olan ilişkileri nedeni ile akümüle olarak yüzey altı horizonlarda, özellikle kil fraksiyonunda zenginleşmişlerdir. Çalışılan profillerden 2, 3 ve 5 numaralı profiller Lithic Xerorthent, 1 numaralı profil Mollic Haploxeralf, 4 numaralı profil ise, Lithic Haploxeralf olarak sınıflandırılmıştır.

In this research the concentrations and vertical distribution of 42 elements in five soil profiles developed on lime stone in semiarid region were investigated. Some physical, chemical and morphological properties also were determined and soils were classified at subgroup level according to soil taxonomy. Most of the elements were found very little or trace amount in parent material and the most of elements have shown little enrichment and depletion, indicating a low degree of weathering. It was found that decalcification in 1. 2., 3. and 5. profiles is moderate while decalcification in 4. profile is low. Although mobile elements such as Na, Sr, Ca, Mg were enriched in surface horizons because of biocycling and leaching at the weathering processes, some monovalant ( Rb,K ), divalant ( Zn, Pb, Co ) and trivalent, tetravalent, pentavalant cations such as Ga, V, Zr, U, Th, Ti, Nb and rare earth elements ( La, Ce, Pe, Nd, Sr, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu ) were accumulated in subsurface horizons and enriched especially in clay fraction because of their relations with clay and Fe-oxide minerals. The soils represented by profiles 2, 3 and 5 were classified as Lithic Xerorthent, while profile 1 was classified Mollic Haploxeralf and profile 4 was classified as Lithic Haploxeralf.