Ekecekdağı granitoyidinin (Aksaray'ın kuzeydoğusu) petrografik ve jeokimyasal özellikleri
Tarih
Yazarlar
Dergi Başlığı
Dergi ISSN
Cilt Başlığı
Yayıncı
Erişim Hakkı
Özet
Ekecekdağı sokulumu Aksaray'ın kuzeydoğusunda başlıca K-feldispat megakristali ve mafik anklav içeren rapakivi, antirapakivi dokulu Borucu granitoyidi, granat ve muskovit içeren Kalebalta lökograniti ile Sınandı mikr o granitinden oluşmaktadır. Kalkalkalin ve düşük per alümina (A/CNK: 1-1.1) özellikteki sokulum kayaçları jeokimyasal olarak aşırı miktarda Si0_2 ;iri katyonlu elementler (İKE), hafif nadir toprak elementleri (HNTE), K_20/Na_20, molar (CaO/MgOFeO_{tot}) ile düşük miktarda kalıcılığı yüksek elementler (KYE) ve ağır nadir toprak elementleri (ANTE) ile karakterize olurlar. Ekecekdağı plütonu genel olarak dalma-batma ile ilişkili magmalarda karakteristik olarak izlenen yüksek IKE/KYE ve HNTE/ANTE sahiptirler. Anklavlar ise yüksek İKE içeriği ve düz bir nadir toprak element (NTE) diyagramı ile karakterize olup okyanus ortası bazaltlara benzerlik göstermektedirler. Borucu granitoyidlerinin üst mantodan (metagabro), Sınandı ve Kalebalta örneklerinin ise üst kabuktan (muhtemelen metagrovaktan) türediği öne sürülmüştür. Harker diyagramındaki çizgisel değişimler üst kabukta gerçekleşen hornblend, biyotit, plajiyoklas, ilmenit ve apatit farklılaşmasını veya kabuk asimilasyonunu yansıtmaktadır. Borucu granitoyidi, felsik ve anklavlarla temsil edilen mafik magmanın kimyasal karışım (mixing), fiziksel karışım (mingling) ve sonrası gelişen safhalı kristalleşme ve muhtemel kabuk asimilasyon süreçleri ile oluşmuş olabilir.
Ekecekdağı intrusives in northeast of Aksaray is mainly composed of Borucu granitoid that have enclaves, K-feldspar megacrysts, rapakivi and antirapakivi textures; Kalebalta lokogranite with garnet and muscovites; and Sinandi microgranites. Calk-alkaline, weakly peraluminous (A/CNK: 1-1.1) intrusives are geochemically characterized by high content of Si0_2, large ion lithophile (IKE) and light rare earth elements (HNTE) as well as high K_20/Na_20 and molar (CaO/MgOFeO_{tot}) ratios, dnd low content of high field strength elements (KYE) and heavy rare earth elements (ANTE). Ekecekdağı pluton have high IKE/KYE and HNTE/ANTE, which is typical for subduction related magmas while the enclaves are characterized by high IKE content and flat rare earth elements (NTE) pattern, similar to the'oceanic ridge basalts. It has been suggested that Borucu granitoids could have been derived from upper mantle (metagabbros), Sinandi and Kalebalta samples from upper crust (possibly metagreywackes). Linear variations on the Harlcer diagrams might reflect high-level fractional crystallization of hornblende, biotite, plagioclase, ilmenite and apatite; or crustal assimilation. The Borucu granitoid could have been formed via mixing and mingling of felsic and mafic magmas as exemplified by enclaves, coupled by fractional crystallization and possibly crustal assimilation.