Türkiye Türkçesinde Dilbilimsel Uzatım Örneği Olarak -(X)n-, -(X)l- Çatı Eklerinin Üst Üste Kullanımı

Türkçede fiillere gelen -(X)n-, -(X)l- ekleri birden çok işlevi yerine getiren eklerdir. Bu eklerin geldiği fiilin cümledeki durumu, ekin işlevini belirlemede kıstas olarak kullanılmaktadır. Edilgenlik, dönüşlülük ve fiilden fiil yapma söz konusu eklerin çeşitli işlevlerindendir. Bu işlevlerden birini karşılamak için ekleneceği fiilin kök veya gövdesine göre -l- ve -n- eklerinden biri seçilmektedir. Dolayısıyla aynı işlevi karşılar bir biçimde üst üste kullanılmazlar. Ancak, Türkiye Türkçesindeki bazı örneklerde söz konusu eklerin aynı çatı işleviyle üst üste kullanıldıkları görülmektedir: de-n-i-l-, ko-n-u-l-, ye-n-i-l- gibi. Çalışmada söz konusu eklerin bu özelliği incelenmiştir. Bu durumun olası sebepleri bildirilmiş ve adlandırması üzerinde durulmuştur. Ayrıca, bu eklerin dildeki kullanım biçimlerinden, sıralarından ve işlevlerinden de örneklerle bahsedilmiştir

-(X)n-, -(X)l- suffixes added to the verbs are the suffixes having multiple functions in Turkish. The position of the verbs that the suffixes are added in the sentence is used as a criterion in determining the function of the suffix. Passive, reflexive and deverbalization are various functions of these suffixes. In order to meet one of these functions, one of -l- and -n- suffixes is chosen according to the root or stem of the verb to be added. Therefore, they are not used in a successive way that meets the same function. However, it is seen that in Turkey Turkic, the suffixes are used successively, having the same voice function in some examples such as de-n-i-l-, ko-n-u-l-, ye-n-i-l- etc. In this study, the feature of these suffixes was examined. The possible reasons of this situation were explained and elaborated on. In addition, the examples regarding the usage forms, sequences and functions of these suffixes in language were given.