Cinsiyet, Kuşak Farkı ve Sosyo-Ekonomik Statünün Giysiye İlgi ve Vücuda Uyum Algısına Etkisi

Satın almada tüketicilerin giysiye karşı tutumunu ve giysi seçimlerini etkileyen vücuda uyum konusu; vücut şekli, ölçüsü, kalıp, moda eğilimleri, kullanılan kumaşın özellikleri, modelin tasarımı vb. birçok etkene bağlıdır. Vücuda uyumu değerlendirme; giysinin vücutla ilişkisinin belirli kriterlere göre analiz edildiği önemli bir konudur. Bu araştırmanın amacı; cinsiyet, kuşak ve sosyo-ekonomik statünün giysiye olan ilgi ve giysilerin vücuda uyum değerlendirmeleri üzerindeki etkilerini belirlemektir. Araştırma hedef kitlenin giysiye olan ilgilerini, giysinin vücuda fiziksel ve estetik uyum değerlendirmelerini belirlemeye yönelik planlanmış ve uygulanmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Örneklemi; 5 sosyo-ekonomik sınıf altında değerlendirilen ve X (150 erkek, 150 kadın), Y (150 erkek, 150 kadın), Z (150 erkek, 150 kadın) kuşağı olarak tanımlanan toplam 900 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada giysiye ilgiyi ölçmek için Creekmore (1963) tarafından geliştirilen “Giysi İlgi Envanteri”; vücuda uyum değerlendirmelerini ölçmek için ise Huck vd. (1997) ve Yu vd. (1998)’nin ölçeklerinden faydalanılarak geliştirilen “Vücuda Uyum Değerlendirme Ölçeği” kullanılmıştır. Örneklem grubunun ölçek üzerinden değerlendirme yapması için; 40 beden numarasına sahip, nötr renklerden oluşan, klasik kesimde ceket, pantolon, gömlek, etek ve elbise türünde giysiler canlı mankene giydirilerek video çekimleri yapılmıştır. Araştırma kapsamında elde edilen tüm veriler SPSS Statistics 22 programında analiz edilmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre; tüketicilerin giysiye ilgileri cinsiyete ve sosyoekonomik statüye bağlı olarak farklılık gösterirken; kuşaklar arasında önemli değişiklikler göstermemektedir. Giysilerin vücuda uyumu katılımcıların görüşleri doğrultusunda değerlendirildiğinde ise; cinsiyete, kuşaklara ve sosyo-ekonomik statüye göre anlamlı fark gösterdiği tespit edilmiştir. Vücuda uyum değerlendirmelerinde cinsiyete göre, erkeklerin giysileri estetik olarak kadınların ise fiziksel olarak vücuda uygun buldukları belirlenmiştir. Kuşaklar değerlendirildiğinde Z kuşağının giysileri daha estetik bulduğu; sosyo-ekonomik statüye göre ise alt ve üst sosyo-ekonomik statüdeki bireylerin giysileri estetik ve fiziksel olarak vücuda uygun olarak değerlendirdiği tespit edilmiştir. Hedef kitlenin giysiye ilgisini ve vücuda uyum algısını ölçmeye yönelik yapılan bu araştırma başta tasarımcılara olmak üzere; üreticilere, pazarlamacılara, teknolojik gelişmelere ve bireylere katkı sağlayacağı için önem taşımaktadır. Çalışma subjektif vücuda uygunluk değerlendirme yöntemi içermesi bakımından da önemli görülmektedir.

The issue of body fit, which affects consumers' attitude towards clothing and clothing choices in purchasing; body shape, size, fit, fashion trends, properties of the fabric used, design of the model, etc. It depends on many factors. Evaluating fit to the body; It is an important issue in which the relationship between clothing and the body is analyzed according to certain criteria. The purpose of this research; to determine the effects of gender, generation and socio-economic status on interest in clothing and evaluations of the fit of clothing to the body. The research was planned and implemented to determine the target audience's interest in clothing and their evaluation of the clothing's physical and aesthetic compatibility with the body. Relational scanning model was used in the research. Sample; It consists of a total of 900 participants, evaluated under 5 socio-economic classes and defined as generation X (150 men, 150 women), Y (150 men, 150 women), Z (150 men, 150 women). In the research, "Clothing Interest Inventory" developed by Creekmore (1963) to measure interest in clothing; To measure body fit evaluations, Huck et al. (1997) and Yu et al. "Body Fit Evaluation Scale", developed by using the scales of (1998), was used. In order for the sample group to evaluate on the scale; Video footage was made by dressing a live model in classic cut jackets, trousers, shirts, skirts and dresses, size 40, neutral colours. All data obtained within the scope of the research were analyzed in the SPSS Statistics 22 program. According to the results of the research; While consumers' interest in clothing varies depending on gender and socio-economic status; does not show significant changes between generations. When the fit of the clothes to the body is evaluated in line with the opinions of the participants; It has been determined that there is a significant difference according to gender, generations and socio-economic status. In the body fit evaluations, it was determined that men found the clothes aesthetically suitable for the body and women found the clothes physically suitable for the body. When the generations are evaluated, it is seen that Generation Z finds clothes more aesthetic; According to socio-economic status, it has been determined that individuals in lower and upper socio-economic status evaluate the clothes as aesthetically and physically suitable for the body. This research was conducted to measure the target audience's interest in clothing and their perception of body fit, primarily for designers; It is important as it will contribute to producers, marketers, technological developments and individuals. The study is also considered important in that it includes a subjective body fit assessment method.