Yazar "Doğan, Ahmet Turan" seçeneğine göre listele
Listeleniyor 1 - 3 / 3
Sayfa Başına Sonuç
Sıralama seçenekleri
Öğe İsimden İsim Yapan +sAk eki ile Filden İsim Yapan -sAk Ekinin Yapı ve Anlam Bakımından Değerlendirmesi(Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 2021) Doğan, Ahmet TuranTürkçede eklerin büyük bir öneminin olduğu herkesin malumudur. Bu ekler içerisinde de yapım ekleri, yeni kelimelerin türetilmesi ve çeşitli anlam ilgilerinin kurulmasında kullanılır. Bu durum, Türkçenin tarihi seyri boyunca eklerin az-çok değişikliğe uğramasıyla belli bir düzen içerisinde devam etmiştir. Aynısı, +sAk, -sAk ekleri için de geçerlidir. Bu ek de zaman içerisinde hem yapı hem de anlam bakımından bazı değişikliklere uğramıştır. Önceleri isimden isim yapma ekiyken, ses düşmesi nedeniyle doğrudan fiillere de eklenir olmuştur. Böylece, görevleri arasına fiilden isim yapma da eklenmiştir. Buradan hareketle, çalışmada +sAk, -sAk birleşik eklerinin oluşumuna, birleşik olarak kullanıldığı örneklerin neler olduğuna, Türkçenin değişik dönemlerinde nasıl kullanıldığına, isim ve fiillere eklenerek ne tür kelimeler yaptığına ve Türkçenin dönemleri üzerine yapılmış dil bilgisi çalışmalarında yer alıp almadığına bakılmıştır. Bu işlem yapılırken de Türkçenin tarihi devirlerine ait eserlerden, bu eserler üzerine yapılmış incelemelerden ve günümüzdeki dil bilgisi çalışmalarından eklerin kullanımıyla ilgili örnekler verilmiştir.Öğe Türkiye Türkçesinde Dilbilimsel Uzatım Örneği Olarak -(X)n-, -(X)l- Çatı Eklerinin Üst Üste Kullanımı(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2019) Doğan, Ahmet TuranTürkçede fiillere gelen -(X)n-, -(X)l- ekleri birden çok işlevi yerine getiren eklerdir. Bu eklerin geldiği fiilin cümledeki durumu, ekin işlevini belirlemede kıstas olarak kullanılmaktadır. Edilgenlik, dönüşlülük ve fiilden fiil yapma söz konusu eklerin çeşitli işlevlerindendir. Bu işlevlerden birini karşılamak için ekleneceği fiilin kök veya gövdesine göre -l- ve -n- eklerinden biri seçilmektedir. Dolayısıyla aynı işlevi karşılar bir biçimde üst üste kullanılmazlar. Ancak, Türkiye Türkçesindeki bazı örneklerde söz konusu eklerin aynı çatı işleviyle üst üste kullanıldıkları görülmektedir: de-n-i-l-, ko-n-u-l-, ye-n-i-l- gibi. Çalışmada söz konusu eklerin bu özelliği incelenmiştir. Bu durumun olası sebepleri bildirilmiş ve adlandırması üzerinde durulmuştur. Ayrıca, bu eklerin dildeki kullanım biçimlerinden, sıralarından ve işlevlerinden de örneklerle bahsedilmiştirÖğe Türklerin dünyasından uzaklaşan Türkçe tıp terimleri: eski Anadolu Türkçesinden Türkiye Türkçesine(Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2017) Doğan, Ahmet TuranBu çalışmada Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış tıp metinlerinde yer alan; ancak bugün için Türkiye Türkçesinde kullanılmayan Türkçe tıp terimlerine yer verilmiştir. İnceleme konusu olan bu terimler; organ-vücudun bir bölgesinin adı ve hastalık adlarıdır. Türkiye Türkçesinde kullanılmayan; ancak birçoğu Türkiye Türkçesi ağızlarında yaşayan bu terimlerin ortak kullanımdan düşmesi ve yabancı dillerden alınan karşılıklarının bunların yerine geçmesi araştırılmıştır. Kullanımdan düşme işlemi, sadece yabancı dillere ait sözcüklerin Türkçe sözcüklerin yerine geçmesi biçiminde olmamıştır. Söz konusu sözcüğün dengi olan başka bir Türkçe sözcüğün ortak kullanımda devam etmesi, diğerinin ise ortak kullanımdan düşüp sadece Türkiye Türkçesi ağızlarında yer alması biçiminde de olmuştur. Araştırmanın kapsamı dâhilinde, Eski Anadolu Türkçesi ile yazılmış tıp metinleri üzerine yapılan çalışmalar taranmış, elde edilen organ-vücudun bir bölgesinin adı ve hastalık adları Güncel Türkçe Sözlük esas alınarak Türkiye Türkçesinde kullanılıp kullanılmadığına göre sınıflandırılmıştır. Sınıflandırmanın ardından Türkiye Türkçesinde kullanılmayan terimler incelenmiştir. Bunun sonucunda, Eski Anadolu Türkçesindeki bazı tıp terimlerinin bugün ortak kullanımdan düştüğü ve yerine yabancı dildeki karşılıklarının geçtiği görülmüştür. Türkiye Türkçesinde kullanılmayan; ancak onun bazı ağızlarında var olan birtakım sözcüklerin ise zaman içerisinde unutulup Türklerin dünyasından uzaklaşabileceği sonucuna varılmıştır. Bunun sebebi ise, söz konusu sözcüklerin ortak kullanımdan düşmesi nedeniyle sadece ağızlarda yaşamaya başlaması ve şehirleşmenin de etkisiyle sözcüğün yer aldığı ağzı kullanan insanlarının sayısının gittikçe azalmasıdır.
